ارزیابی تنوع و تحمل به خشکی در نسل F3حاصل از تلاقی بین گونه‌ای گلرنگ اهلی (Carthamus tinctorius L.)و وحشی (C. oxyacanthus L.)

گلرنگ با کیفیت بالای روغن دانه و تحمل زیاد به تنش‌های محیطی در تولید دانه‌های روغنی از اهمیت خاصی برخوردار است. گونه‌های وحشی خویشاوند تلاقی‌پذیر یکی از منابع ژن‌های مفید برای بهبود ارقام زراعی در این گیاه به شمار می‌آیند. این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تحمل به خشکی 41 فامیل‌ F3 حاصل از تلاقی بین گونه‌ای گلرنگ اهلی (Carthamus tinctorius L.) و گلرنگ وحشی(C. oxyacanthus L.) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط تنش و عدم تنش خشکی انجام شد. وراثت پذیری عمومی بالایی برای صفات تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد انشعاب در بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه تک بوته در این جمعیت، مشاهده شد. بیشترین ضریب تنوع ژنتیکی مربوط به صفت عملکرد دانه تک بوته در شرایط تنش و عدم تنش (به ترتیب 41 و 36 درصد) بود. نمودار توزیع فراوانی صفات بیانگر تفکیک متجاوز در بین فامیل‌های F3 مورد ارزیابی در هر دو جهت و در هر دو شرایط تنش و عدم تنش خشکی برای اکثر صفات بود. وجود اثر متقابل معنی‌دار فامیل و محیط در همه صفات بیانگر واکنش متفاوت فامیل‌ها در بروز این صفات در محیط‌های مختلف رطوبتی بود. فامیل 36 که دارای عملکرد بالایی در هر دو شرایط محیطی و کاهش عملکرد پایین در اثر تنش بود، به عنوان برترین فامیل شناسایی شد. نتایج این آزمایش نشان داد که می‌توان در برنامه‌های اصلاحی از گلرنگ وحشی L. C. oxyacanthus جهت بهبود بعضی از صفات ژنوتیپ‌های زراعی گلرنگ و تولید لاین‌های متحمل به خشکی بهره‌برداری کرد.